در سیستمهای نوار نقاله صنعتی، رولیک راهنما (Guide Roller) یکی از قطعات کلیدی است که وظیفه اصلی آن هدایت صحیح نوار و جلوگیری از انحراف تسمه از مسیر اصلی است. این نوع رولیک معمولاً در دو طرف نوار نقاله یا در نقاط خاص مسیر نصب میشود تا ضمن حفظ عملکرد سیستم، از آسیب به تسمه و توقفهای غیرضروری جلوگیری کند.
۱. نقش رولیک راهنما در نوار نقاله
رولیک راهنما همانطور که از نامش پیداست، بهعنوان راهنمای تسمه نقاله عمل میکند. در خطوط انتقال مواد، بهویژه در محیطهایی با بار سنگین یا شرایط سخت کاری، انحراف تسمه میتواند باعث سایش بیش از حد، پاره شدن یا حتی توقف کل خط تولید شود. نصب صحیح رولیکهای راهنما این مشکلات را به حداقل میرساند.
۲. مشخصات فنی رولیک راهنما
مشخصات فنی این قطعه بسته به کاربرد و نوع نوار نقاله متفاوت است، اما ویژگیهای رایج آن شامل موارد زیر میشود:
۱. جنس بدنه
- فولاد ST37 یا ST52: رایجترین متریال برای مقاومت بالا در برابر فشار
- فولاد ضدزنگ (استیل): مناسب محیطهای مرطوب یا صنایع غذایی
- PVC یا پلیمر مهندسی: سبک، ضدزنگ و مقاوم در برابر مواد شیمیایی
۲. قطر رولیک
- قطرهای استاندارد معمولاً بین ۶۰ تا ۱۵۹ میلیمتر است، بسته به عرض نوار و ظرفیت بار.
۳. طول رولیک
- طول رولیک راهنما به عرض نوار نقاله بستگی دارد و به گونهای طراحی میشود که تماس کامل با لبه تسمه داشته باشد.
۴. یاتاقان
- استفاده از یاتاقان بلبرینگ با کیفیت بالا برای کاهش اصطکاک و افزایش طول عمر
- اغلب دارای سیستم آببندی (Seal) برای جلوگیری از ورود گردوغبار یا آب
۵. روکش سطحی
- روکش لاستیکی ضدسایش: برای افزایش چسبندگی و جلوگیری از لغزش تسمه
- گالوانیزه گرم یا سرد: برای محافظت در برابر زنگزدگی
- پوشش رنگ اپوکسی: مقاومت شیمیایی و زیبایی ظاهری
۶. تحمل بار و سرعت
- بسته به طراحی، رولیک راهنما میتواند تحمل بارهای سبک تا سنگین را داشته باشد.
- سرعت خطی استاندارد معمولاً بین ۲ تا ۴ متر بر ثانیه است، اما در پروژههای خاص میتواند بیشتر باشد.
۳. کاربردهای رولیک راهنما
- صنایع معدنی و سنگشکنها: جلوگیری از انحراف تسمه در حمل بار سنگین
- کارخانههای سیمان: کاهش توقفهای ناشی از گیر کردن مواد در لبه تسمه
- صنایع غذایی و بستهبندی: حفظ بهداشت و دقت در جابجایی محصول
- خطوط انتقال در بنادر و اسکلهها: کنترل حرکت تسمه در مسیرهای طولانی
۴. نکات مهم در انتخاب رولیک راهنما
- تطابق قطر و طول رولیک با عرض تسمه
- جنس مناسب با شرایط محیطی (مرطوب، خشک، گردوغبار، مواد شیمیایی)
- کیفیت یاتاقان و آببندی مناسب
- میزان تحمل بار متناسب با کاربرد
- استاندارد بودن سوراخکاری و ابعاد شافت برای نصب سریع
۵. سخن پایانی
رولیک راهنما یکی از اجزای حیاتی نوار نقاله است که با طراحی و مشخصات فنی مناسب، میتواند طول عمر تسمه و بهرهوری سیستم انتقال مواد را بهطور چشمگیری افزایش دهد. انتخاب درست این قطعه با در نظر گرفتن جنس، ابعاد و شرایط کاری، باعث کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری و جلوگیری از توقف خط تولید میشود.